Domenico Cimarosa
Domenico Cimarosa | |
|---|---|
 Domenico Cimarosa | |
| Doğum | 17 Aralık 1749 Aversa, İtalya |
| Ölüm | 11 Ocak 1801 (51 yaşında) Venedik, İtalya |
| Meslek | Müzisyen, Opera bestecisi |
Domenica Cimerosa (17 Aralık 1749, Aversa, İtalya – 11 Ocak 1801, Venedik), klasik opera müziği dönemi içinde çalışan ve bu dönem ilkelerine uygun operalar hazırlamış olan Napoli ekolüne dahil bir İtalyan asıllı besteci. Çalışma hayatı döneminde 80 kadar opera bestelemiştir ve en beğenilen eseri Il matrimonio segreto (Gizli Evlenme) (1792) olmuştur.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Cimarosa İtalya'nın Campania bölgesinde bulunan Aversa kasabasında doğmuştur. Ailesi fakirdi ama oğullarına iyi bir eğitim vermek hedefiyle Napoli'ye taşındılar. Cimarosa o şehirde bulunan manastırların birine bağlı olan bir parasız okulda eğitime başladı. Manastırın org çalgıcı görevini yapan bir rahip genç Cimarosa'nin üstün yeteneklerini görerek ona İtalyanca, antik Latince ve İtalyan edebiyatı ve müziğe giriş dersleri vermeye başladı. Bu rahibin destek ve tavsiyesi ile Cimarosa Napoli'de "Napoli Müzik Konservatuvarı"na burslu öğrenci olarak alındı ve orada 11 yıl eğitim aldı. Hocaları arasında Niccoló Piccinni gibi klasik İtalyan opera ekolünün üyeleri bulunmaktaydı.
Cimarosa yirmi-üç yaşında iken bestecilik kariyerine başladı. 1772'de Napoli'de "Teatro del Fiorentini" adlı tiyatroda ilk bestesi olan Le stravaganze del conte adlı opera buffa janrında opera eseri yapımlandı. Bu eseri seyirci tarafından tutuldu. Aynı yıl Le pazzie di Stelladaura e di Zoroastro adlı güldürücü hatta bir Fars vasıflı yine "opera buffo" janrındaki eseri büyük bir başarı ile yapımlandı. Bu iki eser nedeniyle Cimerosa'nın ismi İtalya ve hatta Avrupa opera-evleri arasında yayılmaya başladı. 1774'te Roma'ya davet edilerek o yılın mevsimine uygun bir opera eseri bestelemesi için bir sipariş verildi ve orada L'italiana in Londra adlı bir diğer komik opera janrındaki eseri de yapımlandı.
Bundan sonraki 13 yıl Cimarosa İtalya'da bulunan muhtelif opera evlerinden birçok sipariş alarak çeşitli janrlarda opera eserleri hazırlamakla hayatını kazandı. Bu eserlerin sahnelenmesi sırasında orkestra şefliği de yapması dolayısıyla geçici olarak Napoli, Roma ve diğer İtalyan şehirlerinde yaşadı. 1784-1787 döneminde şehirdeki değişik tiyatrolar için eserler hazırladığı için Floransa'da yaşadı. Çalışma hayatının bu safhasında eserleri komik "opera buffa" ve ciddi "opera seria" janrlarında opera eserleri hazırlaması yanında, "kantatalar" ve diğer "dinsel müzik" eserleri de verdi. Bu eserler arasında çok tutunanları şöyle sıralanabilir: Cajo Mario; üç tane İncil konulu opera (Assalone, La giuditta, Il sacrificio d'Abramo); Il convito di pietra; ve Venedik'te ilk defa yapımlanan ve büyük başarı kazanan komik opera buffa janrında bir eser olan La ballerina amante.
1788 civarlarında Cimarosa Rus Çariçesi II. Katerina'nin daveti üzerine Sankt-Peterburg'a gitti ve orada saray müzik direktörü olarak 4 yıl görev yaptı. Bu dönemde de birçok opera eseri hazırladı ve bunlar ilk defa Sankt Peterburg'da yapımlandı. Bu arada birçoğu hakkında elimizde kaynak ve hatta delil olmayan birçok eser (özellikle "piece d'occasio (okazyon parçası)" hazırladığı bilinmektedir.
1792de Cimarosa Rusya'dan ayrılarak Avusturya İmparatoru II. Leopold'un daveti üzerine Viyana'ya giderek saray müzik direktörü görevini üzerine aldı. Bu sırada hafif opera eserleri arasında bir şaheser olduğu kabul edilen Il matrimonio segreto adlı eserini hazırlayıp yapımlatmıştır.
1793de Cimarosa Napoli'ye geri dönüp bir seri yeni opera eseri hazırladı. Çalışma hayatının bu son döneminde çeşitli problemli yıllar geçirdi. Bu sorunlar arasında rakibi opera bestecisi olan Giovanni Paisello'nun çeşitli enterikaları ile karşılaşmasıdır. Ayrica Napoli Krallığı'nin Bonapartistler eline geçmesi aleyhtarıydı. Bu sırada Cimarosa açıkça liberal partiye destek vermiştir. Ancak Bonapartist'lerin atılmasından sonra yerine gelen mutlak monarşist Burbon Hanedanı idaresi bu Cimarosa'nin bu liberal tutumu aleyhinde sert bir tedbir aldı ve Cimarosa idama mahkûm edildi. Ama bestecinin yakınları araya girdi ve bu hüküm Napoli'den sürgüne dönüştürüldü. Bu sürgünlük yıllarını Cimarosa Rusya'da geçirmeye karar verdi. Ancak ayrılma hazırlıkları sırasında ve seyahatinin başlarında sıhhati gittikçe kötüleşmeye başladı.
Epey acılı bir hastalık döneminden sonra 11 Ocak 1801de Cimarosa bağırsak iltihabından dolayı Venedik'te öldü. Hastalığı ve ölümü Cimarosa'nın siyasal fikirleri dolayısıyla zehirlendiği söylentilerinin yayılmasına neden oldu. Bundan dolayı hastalığı ve ölümü hakkında resmî bir araştırma yapıldı ve özel bir rapor hazırlandı. Cimarosa hayatının son anlarına kadar bestelemeye devam etmiştir ve hayatının son günlerinde Artemizia adlı bir opera eserini tamamlamaya çalışmaktaydı.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Le stravaganze del conte (Karnaval 1772 Napoli Teatro San Giovanni dei Fiorentini) [Le magie di Merlina e Zoroastro; Le pazzie di Stelladaura e Zoroastro]
- La finta parigina (Karnaval 1773 Napoli Teatro Nuovo)
- I sdegni per amore (1.1776 Napoli Teatro Nuovo)
- I matrimoni in ballo (Karnaval 1776 Napoli Teatro Nuovo)
- La frascatana nobile (Kış 1776 Napoli Teatro Nuovo) [La finta frascatana]
- I tre amanti (Karnaval 1777 Roma Teatro Della alla Valle) [Le gare degl'amanti]
- Il fanatico per gli antiche Romani (İlkbahar 1777 Napoli Teatro San Giovanni dei Fiorentini)
- L'Armida immaginaria (Yaz 1777 Napoli Teatro (San Giovanni) dei Fiorentini)
- Gli amanti comici, o sia La famiglia in scompiglio (1778? ?Napoli Teatro (San Giovanni) dei Fiorentini; Karnaval 1796 Crema) [Il matrimonio in commedia; La famiglia stravagante, ovvero Gli amanti comici]
- Il ritorno di Don Calandrino (Karnaval 1778 Rome Teatro Della alla Valle) [Armidoro e Laurina]
- Le stravaganze d'amore (1778 Napoli Teatro San Giovanni dei Fiorentini)
- Il matrimonio per industria (1778? Napoli?) [?]
- La contessina (Yaz 1778 Bologna) [?] [+ G. Astaritta, F.L. Gassmann]
- Il matrimonio per raggiro (1778/9? Roma?; Karnaval 1802 Roma Teatro Della alla Valle) [La donna bizzarra]
- L'italiana in Londra (Karnaval 1779 Roma Teatro Della alla Valle) [La virtù premiata]
- L'infedeltà fedele (Yaz 1779 Napoli Teatro del Fondo)
- Le donne rivali (Karnaval 1780 Roma Teatro Della alla Valle) [et al.]
- Cajo Mario (Karnaval 1780 Teatro delle Dame)
- I finti nobili (Karnaval 1780 Napoli Teatro San Giovanni dei Fiorentini)
- Il falegname (1780 Napoli F) [L'artista]
- L'avviso ai maritati (1780? ?Napoli Teatro San Giovanni dei Fiorentini) [?]
- Il capriccio drammatico (1781? Torino?; 1794 Londra)
- Il pittor parigino (Karnaval 1781 Roma Teatro Della alla Valle) [Le brame deluse]
- Alessandro nell'Indie (Karnaval 1781 Roma A)
- L'amante combattuto dalle donne di Punto (1781 Napoli Teatro San Giovanni dei Fiorentini) [La biondolina; La giardiniera fortunata]
- Giunio Bruto (Sonbahar 1781 Verona)
- Giannina e Bernardone (Sonbahar 1781 Venedik SS) [Il villano geloso]
- Il convito (Karnaval 1782 Venedik SS) [Der Schmaus]
- L'amor costante (Karnaval 1782 Roma Teatro Della alla Valle) [Giulietta ed Armidoro]
- L'eroe cinese (13.8.1782 Napoli SC)
- La ballerina amante (1782 Napoli Teatro San Giovanni dei Fiorentini) [L'amante ridicolo]
- La Circe (carnival 1783 Milan S)
- I due baroni di Rocca Azzurra (Karnaval 1783 Roma Teatro Della alla Valle) [Dve nevesty; I due baroni; La sposa in contrasto; Il barone deluso]
- La villana riconosciuta (1783 Napoli Teatro del Fondo) [La villanella rapita]
- Oreste (13.8.1783 Napoli SC)
- Chi dell'altrui si veste presto si spoglia (1783 Napoli F) [Nina e Martuffo]
- Il vecchio burlato (1783 Venedik) [?]
- I matrimoni impensati (Karnaval 1784 Roma Teatro Della alla Valle) [La bella greca]
- L'apparenza inganna, o sia La villeggiatura (İlkbahar 1784 Napoli F)
- La vanità delusa (İlkbahar 1784 Floransa P) [Il mercato di Malmantile]
- L'Olimpiade (10.7.1784 Vicenza) Domenico Cimarosa
- I due supposti conti, ossia Lo sposo senza moglie (Sonbahar 1784 Milano S) [Lo sposo ridicolo]
- Artaserse (26.12.1784 Torino TR)
- Il barone burlato (1784 Napoli Teatro Nuovo) [rev. Il pittor parigino] [+ F. Cipolla]
- Li finti conti (İlkbahar 1785 Torino, Gallo-Ughetti) [?]
- I fratelli papamosche (Ilkbahar 1785 Torino, Gallo-Ughetti) [?]
- Le statue parlante (1785 Correggio) [?]
- Il marito disperato (1785 Napoli F) [Il marito geloso; Die bestrafte Eifersucht]
- La donna sempre al suo peggior s'appiglia (1785 Napoli Teatro Nuovo)
- Il credulo (Karnaval 1786 Napoli Teatro Nuovo) [La baronessa stramba; Il credulo deluso]
- Le trame deluse (1786 Napoli Teatro Nuovo) [L'amor contrastato; Li raggiri scoperti]
- L'impresario in angustie (1786 Napoli Teatro Nuovo) [Die theatralischen Abenteuer]
- La baronessa stramba (1786 Napoli Teatro Nuovo) [rev. I matrimoni in ballo] [Il credulo]
- Gli amanti alla prova (1786 Napoli) [?]
- L'impostore punito (1786/7 Torino C) [?]
- Volodimiro (Karnaval 1787 Torino TR)
- Il fanatico burlato (1787 Napoli Teatro del Fondo) [La burla felice; Der adelsüchtige Bürger]
- La felicità inaspettata (3.1788 Sankt-Peterburg E)
- La vergine del sole (1788? ?Sankt Petersburg E; 6.11.1789 St Petersburg BK)
- La scuffiara (1788) [?]
- La Cleopatra (27.9.1789 Sankt Petersburg E) [Cleopatra e Marc'Antonio]
- Gizli Evlenme (Il matrimonio segreto) (7.2.1792 Viyana B), score
- Sophie et Dorval () [rev. Il matrimonio segreto]
- Il matrimonio per susurro () [?]
- La calamità dei cuori (1792/3 Viyena B) [?]
- Contrattempi (1793 Bonn) [?]
- Amor rende sagace (1.4.1793 Viyana B) Gizli Evlenme
- I traci amanti (19.6.1793 Napoli Teatro Nuovo) [Il padre alla moda, ossia Lo Sbarco di Mustanzir Bassà; Gli turchi amanti; Les amants turcs]
- Il maestro di cappella (2.7.1793 Berlin)
- Kadınlık Fendi ([Le astuzie femminili) (26.8.1794 Napoli Teatro (San Giovanni) dei Fiorentini)
- La pupilla astuta (1794 Napoli Teatro del Fondo) [?]
- La serva innamorata (1794 Napoli F) [?]
- Penelope (carnival 1795 Napoli Teatro del Fondo)
- Le nozze in garbuglio (1795 Messina)
- L'impegno superato (1795 Napoli Teatro del Fondo)
- La finta ammalata (1796 Lisbon)
- I nemici generosi (Karnaval 1796 Roma Teatro Della alla Valle) [Il duello per complimento]
- Gli Orazi ed i Curiazi (Karnaval 1797 Venedik F)
- La morte di Assalonne (? Floransa, Oratorio) [rev. Gli Orazi ed i Curiazi]
- Achille all'assedio di Troja (Karnaval 1797 Roma A)
- L'imprudente fortunato (Karnaval 1797 Roma Teatro Della alla Valle)
- Artemisia regina di Caria (Yaz 1797 Napoli SC)
- Attilio Regolo (Karnaval 1797 Reggio)
- Le nozze di Lauretta (1797? Torino)
- L'apprensivo raggirato (1798 Napoli Teatro San Giovanni dei Fiorentini)
- Il secreto (Sonbahar 1798 Torino C)
- Semiramide (1799 Napoli F)
- Il conte di bell'amore ()
- L'arte contro l'arte (Karnaval 1800 Alexandria)
- Artemisia (Karnaval 1801 Veenedik F)
- Il nuovo podestà (Ilkbahar 1802 Bologna)
- Tiro Vespasiano (1821 Lisbon)
- La discordia fortunata ()
- L'ajo nell'imbarazzo ()
- Le donne vendicate ()
- Il cavalier del dente
- La Molinara (inc)
Dipnotlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- İngilizce Wikipedia "Domenico Cimarosa" maddesi:[1] 20 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişme: 12.4.2010)
- Domenico Cimarosa eserleri için parasız partisyon notaları: IMSLP International Music Score Library Project 29 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişme: 12.4.2010)
- Biondolina score 1781
- Traci amanti score 1793
- Giannina e Bernardone[ölü/kırık bağlantı] score 1781
